Sáng ra ngồi cà phê, nghe podcast từ các dự án Việt Nam. Đôi khi tôi không hiểu chính xác họ đang nói gì, và họ thực sự đang làm gì. Một số điều tôi phải thừa nhận: 1/ Rối loạn ngôn ngữ là một căn bệnh. Dùng tiếng Anh-Việt đan xen như kiểu: "Cái product này cần adoption...?" Là cái quái gì vậy? Thay vào đó chúng ta có thể nói đơn giản hơn: "Cái sản phẩm này cần sự áp dụng..." Khi nào nên dùng tiếng Anh trong một câu lập luận? Đó là khi cần từ vay mượn, bắt buộc phải dùng tiếng Anh, nó ngắn gọn hơn khi nói bằng tiếng Việt. Vài từ vay mượn nên dùng: tokenomic, vesting, cliff, bonding curve, staking, lend, validator,... 2/ Nói về sản phẩm nhưng không dám nói về đối thủ. Sự né tránh các câu hỏi liên quan đến thị phần giữa 3 đến 4 dự án tương tự nhau trên cùng một chuỗi và lợi thế cạnh tranh của họ là gì? Không thấy nhắc tới. Họ xây dựng hàng chục nghìn sản phẩm vô dụng, hoặc trùng lặp, hoặc xây lại cái có sẵn và đã có bên khác làm tốt hơn. Giống như ai đó hỏi tôi: Mua Kyber ở $80m MC hay mua Jupiter ở mức 2 tỷ đô. Trong 3s, tôi sẽ không ngần ngại trả lời rằng: Nếu hôm nay Jupiter ở 4 tỷ đô, tôi cũng sẽ tiếp tục mua nó bất chấp biến động giá. Tôi sẽ nói thêm ở AMA sắp tới nếu có dịp. 3/ Làm 1, ăn mừng 10, chia sẻ gấp 100 lần. Trong cái dự thảo tiền điện tử ở VN, với cái chương trình ve-chai gì đó 3 tỷ rưỡi. Họ nói rất nhiều về Dex, về Tracking, về L1, về Cross/Multi-chain,... Nói trên trời dưới đất mà cái quan trọng nhất lại không thấy đâu, là gì ạ? Là Liquidity Pool (LP). Họ nên cầm cuốn tập với cây viết sang @MeteoraAG để học hỏi thêm, tìm cách xây dựng một DLMM CLMM thuần Việt. Xây cho 1 đống sàn giao dịch mà không thấy bất cứ đề cập nào đến LP. Trong khi LP là mắc xích quan trọng nhất ở Defi, đây là nơi tạo lập thanh khoản và chứng minh tài sản có giá trị hay không. Rất nhiều vụ hack vào LP gây ra sự sụp đổ của các nền tảng Defi/CEX trong quá khứ. Vậy nên mục tiêu là gì ? Là sự an toàn của mọi tài sản trên chuỗi. 4/ Nói ít thôi - Làm nhiều lên. Để users chứng minh sản phẩm của bạn có thật sự vô dụng hay không. Để đối tác/đối thủ tự hiểu rằng họ sẽ được lợi/hại gì khi cộng tác/đối đầu với bạn. Không phải bằng cách chém gió, mà bằng dữ liệu trên chuỗi. "Con người có thể nói dối, nhưng blockchain thì không".